Cykl uzależnienia
Problem uzależnień
O uzależnieniu od porno pisaliśmy już szczegółowo w artykule Mózg uzależniony od porno. Opisaliśmy różne możliwe objawy tego uzależnienia i rozmawialiśmy o tym, jak wpływa na niego koktajl hormonów uwalnianych podczas oglądania pornografii. W tym wszystkim lekko poruszyliśmy również fakt, że hormony te wpływają na nasz układ nagrody, który odgrywa ważną rolę w procesie uczenia się.
Cóż, uzależnienie od porno jest kwestią tego, czego się nauczyliśmy. Jest to połączenie naszych postaw, sposobu myślenia i nadmiernej stymulacji układu nagrody w naszym mózgu. Wielokrotnie oglądając pornografię, po prostu stworzyliśmy wzorce myślowe, które wpływają na nasze zachowanie. A jeśli chcemy zmienić nasze zachowanie, musimy najpierw zmienić swoje myślenie, co jest dość uciążliwe.
Przeprogramowany mózg
Przysłowie mówi: „Starego psa nie nauczysz nowych sztuczek”. Często czujemy, że nie jesteśmy w stanie wpłynąć na drugą osobę. W wielu przypadkach jest to prawda, ale tylko dlatego, że najczęściej staramy się zmienić zachowanie człowieka, nie zmieniając jego sposobu myślenia. I to właśnie nie działa.
Zasadniczo myśl wywołuje określone zachowanie. W przypadku pornografii nasze zachowanie prowadzi do tego, że w mózgu zostaje pobudzony układ nagrody, który rejestruje pozytywne bodźce, tym samym zaczynając wydzielanie do organizmu mnóstwo hormonów. Hormony te, czyli neuroprzekaźniki, tworzą następnie w mózgu pewne ścieżki, które są wzmacniane w wyniku powtarzania.
Mówiąc najprościej, badania pokazują, że oglądanie pornografii może wizualnie przeprogramować nasz mózg . Zmienia sposób, w jaki myślimy o porno, a ten sposób myślenia stopniowo się wzmacnia, im więcej oglądamy porno.
Jednocześnie możemy dodać, że celem nauki jest automatyzacja naszych działań. Przecież człowiek uczy się najwięcej poprzez działanie, bo dana czynność jest w jego mózgu zautomatyzowana, więc nawet nie musi o tym myśleć. Weźmy na przykład prowadzenie samochodu. Kiedy codziennie jedziesz tą samą trasą do pracy, często nawet nie zwracasz zbytniej uwagi na jazdę. I tak samo jest z pornografią. Po zautomatyzowaniu śledzenia, na przykład w określonych miejscach, w określonym czasie lub po określonych zdarzeniach, trudno jest wyłączyć tego autopilota.
Czego uczysz się w młodości…
W tym miejscu należy dodać ostrzeżenie dla młodych ludzi. Problem uzależnienia od porno rozwiązuje obecnie głównie młode pokolenie. Zdecydowanie nie jest tak, że dorośli nie mają problemu z uzależnieniem, ale mają mniejszą (choć malutką) przewagę.
Gdybyśmy mieli to bardzo uprościć, można powiedzieć, że mózg dziecka jest znacznie bardziej plastyczny. Potrafi wchłonąć niesamowitą ilość przechowywanych w nim informacji. Z tego wynika kolejne przysłowie: „Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci”.
Problem jednak w tym, że nasz mózg z biegiem czasu zaczyna „twardnieć”, przez co nie daje się już tak łatwo formować. Uczymy się znacznie wolniej, co jest jednym z powodów, dla których uzależnienie rozwija się wolniej u dorosłych niż u dzieci. Jeśli jednak dziecko uzależni się od porno, wyuczone ścieżki utrwalą się w jego mózgu i będą wówczas znacznie trudniejsze do usunięcia.
Oczywiście wpłynie to również na intensywność, z jaką będzie musiało radzić sobie ze swoim nałogiem. Mówiąc najprościej, proces rekonwalescencji u kogoś, kto zaczął oglądać porno w wieku 11 lat, będzie znacznie trudniejszy niż dla kogoś, kto zaczął oglądać w wieku 30 lat.
Cykl uzależnienia
Wróćmy jednak do kwestii automatyzacji uczenia się. Odgrywa ona ważną rolę w cyklu uzależnienia. Jego głównym założeniem jest to, że kiedy powtarzamy określone zachowanie, uruchamiamy autopilota, który prowadzi nas w stronę rutyny, a my nawet o tym nie myślimy.
Dlatego teraz przyjrzymy się, na czym polegają poszczególne fazy tego cyklu uzależnienia, a następnie jak się z niego wydostać.
0. Początkowy program uruchamiający
Istnieje wiele powodów, dla których ludzie oglądają pornografię, ale wspólnym mianownikiem każdego uzależnienia jest to, że napotykają w życiu pewne problemy, z którymi nie radzą sobie w zdrowy sposób. Te problemy życiowe powodują, że czujemy się osamotnieni, nieadekwatności, niepokoju itp. Te uczucia same w sobie nie są ani negatywne, ani pozytywne, ale są po prostu reakcją na daną sytuację. Mogą jednak doprowadzić nas do pozytywnych lub negatywnych reakcji, do pozytywnego rozwiązania tych problemów lub do negatywnego.
To zupełnie naturalne i dobre, że chcemy się pozbyć tych problemów. I właśnie teraz nadchodzi pierwszy moment decyzji, jak zareagujemy na te problemy. Niestety, nie każdy nauczył się w życiu, jak w zdrowy sposób stawiać czoła tym problemom, co prowadzi do różnego rodzaju zamienników.
Pornografia jest jedną z form takich substytutów. Jest to forma eskapizmu i w zasadzie forma sztucznego „leku”, który przynosi jedynie chwilową satysfakcję a nie rozwiązanie problemu. Na początku może to być jedynie niezdrowy nawyk, w którym sięgamy po porno tylko wtedy, gdy napotykamy konkretny problem. Z biegiem czasu możemy jednak zautomatyzować to zachowanie do tego stopnia, że wyzwalaczami staną się inne rzeczy, jak np. określone miejsce czy czas, ale też to samo uczucie, jakie wywołuje w nas inna sytuacja.
1. Bawimy się pomysłem oglądania
W tym momencie rozpoczyna się proces racjonalizacji, w którym zaczynamy uzasadniać, dlaczego powinniśmy oglądać porno. Możemy na przykład powiedzieć sobie, że damy sobie z tym spokój i wtedy znów wszystko będzie dobrze. Na przykład ludzie, którzy w tym momencie próbują rzucić porno, mogą myśleć mniej więcej tak: „Obejrzę tylko raz. To mi nie zaszkodzi. Dawno nie oglądałem, więc będzie fajnie.”
W ramach uzależnienia uruchamia się tu autopilot, którego w normalnych okolicznościach nawet nie jesteśmy świadomi. A jeśli nie zdamy sobie sprawy, że właśnie się zaczęło i nic z tym nie zrobimy, automatycznie poprowadzi nas to przez resztę cyklu uzależnienia.
Jednakże, jak powiedzieliśmy, zmiana zachowania zaczyna się od zmiany myślenia. Jeśli więc świadomie zdamy sobie sprawę z tego niezdrowego cyklu uzależnienia, możemy zacząć coś z tym robić i podejmować inne decyzje. Na tym etapie mamy kolejną okazję, aby zdecydować się na przerwanie błędnego koła i zacząć reagować w zdrowy sposób. A każde przerwanie błędnego koła pomaga nam pozbyć się nałogu.
2. Przygotowanie do oglądania
Ok, więc nie zdecydowaliśmy się jeszcze na wyjście z tego kręgu uzależnienia, a autopilot zabrał nas do etapu, w którym przygotowujemy się do oglądania.
Jak więc wygląda to przygotowanie? Po prostu: osoba zaczyna szukać ulubionego miejsca, w którym najczęściej ogląda porno, na przykład siada przed komputerem lub zabiera telefon komórkowy do toalety. W zależności od lokalizacji mogą nawet przygotować chusteczki i rozpocząć wyszukiwanie swoich ulubionych witryn lub filmów pornograficznych. Czasami musimy zadbać o to, aby nikt nam nie przeszkadzał, więc albo znajdziemy konkretne miejsce, w którym będziemy bezpieczni, albo może wyślemy żonę na zakupy, abyśmy byli sami w domu. Albo czekamy, aż nasz partner zaśnie i wtedy to robimy.
Nic dziwnego, że ten etap nazywany jest czasem „grą wstępną”. Osoba uzależniona musi po prostu wejść w odpowiedni nastrój i stworzyć odpowiednie środowisko, w którym będzie mogła w spokoju odprawić swój rytuał. Wpada nawet w swego rodzaju „trans”, w którym koncentruje się tylko na jednej rzeczy i robi wszystko, aby móc dokończyć rytuał.
Jednak nawet w tym momencie nie jest za późno na przerwanie tego błędnego koła. Jasne, na tym etapie jest to o wiele trudniejsze, ponieważ nasze podniecenie seksualne jest bardzo wysokie, a wraz z nim pragnienie satysfakcji. Ale to ma szansę zadziałać! Jeśli zdasz sobie sprawę z kręgu uzależnienia, możesz z niego wyjść. Zawsze masz wybór!
3. Oglądamy porno
Co tu więcej dodać? Po prostu nie mogliśmy sobie z tym poradzić, oglądamy porno i zaspokajamy się. To prawdopodobnie najkrótsza faza całego cyklu uzależnienia.
Ludzie często uważają, że ten etap jest głównym celem osób uzależnionych od porno. W rzeczywistości jednak głównym celem są etapy poprzedzające, które oferują ucieczkę od rzeczywistości, ucieczkę od problemów. To ucieczka w świat zabawy i fantazji, która jednocześnie dostarcza nam dawki adrenaliny i przygody. Oglądając porno i osiągając późniejszą satysfakcję, kończy się nasza ucieczka i wracamy do realnego świata. Dlatego niektórzy próbują nawet opóźnić ten etap tak bardzo, jak to możliwe, aby wzmocnić poczucie przygody.
Tak naprawdę niektórzy ludzie zdają sobie sprawę, że ich uzależniające zachowanie nie jest dobre. Problem jednak w tym, że nasz rytuał działania na autopilocie stopniowo doprowadzi nas do punktu, w którym poczujemy, że nie mamy wyboru. Może w głębi duszy nie chcemy oglądać porno, ale nasz rytuał działa jak grawitacja. Stopniowo przybliża nas to coraz bardziej do samego aktu, podczas którego po prostu włączamy porno, aby uwolnić się od tej ogromnej presji.
Więc rytuał wciągnął nas w stronę oglądania porno. Osiągamy satysfakcję i choć na chwilę doświadczamy odrętwienia, którego szukaliśmy. Na krótką chwilę nasze problemy znikają. Jednak cena za tę chwilę satysfakcji jest dość wysoka.
Nie, w tej chwili nie mamy o czym decydować. Przecież jesteśmy w stanie odrętwienia. Nic nas nie interesuje. Jesteśmy szczęśliwi przez chwilę.
4. Doświadczamy niszczycielskich konsekwencji
Jesteśmy nieszczęśliwi. Być może na chwilę uciekliśmy od problemów, ale teraz wróciliśmy do rzeczywistości i odkryliśmy, że problemy nie zniknęły. Nadal tu są. A może pogorszyły się.
Biorąc pod uwagę całą sytuację, wróciliśmy do początku, nic się nie zmieniło ani nie rozwiązało, więc znów mamy pokusę powtórzenia całego cyklu uzależnienia. A jeśli w tym momencie nie zdamy sobie sprawy, że jesteśmy w błędnym kole, którego powtarzanie niczego nie rozwiąże, autopilot uruchomi się na nowo, co doprowadzi nas do jeszcze silniejszego uzależnienia. Cóż, po pewnym czasie przerwanie tego błędnego koła może być bardzo trudne.
W tym momencie możemy ponownie zdecydować, co robić dalej. I oczywiście nierozwiązywanie problemów z pewnością wydaje się łatwiejsze niż podjecie trudu zmiany: porzucenie pracy, która nas zabija, rozwiązanie kłótni z żoną lub poprawienie złych ocen. Tak, na pierwszy rzut oka łatwiej jest się z tym pogodzić i żyć, jak się żyło. Ale takie podejście niczego nie rozwiązuje.
Zatem to od nas zależy, jak się teraz zachowamy. Albo możemy nadal popadać w uzależnienie od porno, albo możemy stawić czoła problemom życiowym. Mamy wybór: dalej żyć w kłamstwie i świecie fantazji, który ma niewiele wspólnego ze światem rzeczywistym (i seksem), albo zacząć żyć naprawdę.
Przerwanie kręgu uzależnienia
Jak zatem przerwać ten cykl uzależnienia, abyśmy mogli poradzić sobie z problemami życiowymi w zdrowy i konstruktywny sposób?
1. Przyznaj się do problemu
Może to zabrzmi banalnie, ale jest to pierwszy krok w każdym uzależnieniu. Jeśli nie widzisz, że masz problem, to nie masz powodu, aby cokolwiek zmieniać.
2. Zrozumienie cyklu uzależnienia
Na początek z pewnością dobrze jest zrozumieć ten cykl. Teraz wyobraź sobie, że cały problem przypomina labirynt. Jeśli znajdziesz się w labiryncie, zobaczysz tylko ściany i trafisz w ślepe zaułki. Chociaż bardzo się starasz, ciągle ponosisz porażkę. A powtarzające się niepowodzenia powodują, że zaczynasz panikować, że już nigdy się stąd nie wydostaniesz.
Jeśli jednak zrozumiesz cykl uzależnienia, to tak, jakbyś miał jednocześnie widok z lotu ptaka na cały labirynt. Oczywiście znalezienie właściwego wyjścia zajmie ci trochę czasu, ale wyjście jest znacznie łatwiejsze do znalezienia. Ponadto mniej panikujesz, ponieważ dokładnie wiesz, co czeka na Ciebie za rogiem, dzięki czemu możesz przygotować się z wyprzedzeniem.
3. Znajdź przyjaciela lub grupę wsparcia
Walka z nałogiem nie jest łatwa, szczególnie jeśli jesteśmy sami. Jeśli mielibyśmy ponownie zastosować analogię z labiryntem, czasami może być dla nas problematyczne dokładne przeanalizowanie właściwej ścieżki. Być może tak bardzo pragniemy jak najszybciej uciec, że nawet nie rozglądamy się za rogiem w poszukiwaniu pokusy.
I właśnie z tego powodu dobrze jest znaleźć przyjaciela lub grupę wsparcia, która pomoże nam w tej drodze i wskaże niebezpieczeństwa, które sami byśmy przeoczyli. W końcu więcej oczu widzi więcej.
Co więcej, mówi się, że wspólny ciężar zmniejsza się o połowę, a wspólna radość podwaja się. Po co więc walczyć samotnie, skoro możemy otrzymać pomoc?
4. Zmień swoje myślenie
Jeśli chcesz trwale pozbyć się nałogu, musisz zmienić swoje myślenie. Na początek zdecydowanie dobrym pomysłem jest zmiana sposobu myślenia o porno jako takim. Czytaj więcej artykułów, zdobywaj wiedzę na temat prawdziwego oblicza pornografii i jej wpływu na ciebie, ludzi wokół ciebie i społeczeństwo jako całość. Odkryj prawdziwe oblicze branży porno, aby nie żyć z myślą, że to tylko nieszkodliwa rozrywka.
Ale jednocześnie trzeba zmienić sposób myślenia o problemach życiowych, które często stanowią początek błędnego koła uzależnienia. Istnieje zatem potrzeba zmiany sposobu myślenia o tym, jak należy reagować na te problemy w zdrowy sposób.
5. Wymień zło na dobro
Ten punkt dotyczy nie tylko sposobu, w jaki myślimy, ale także naszych działań. Oglądanie materiałów pornograficznych po prostu nie jest w porządku. Ale nie chodzi o to, żeby po prostu pozbyć się porno i zastanawiać się, co zrobimy z pustą przestrzenią. Trzeba wypełnić to miejsce zdrową i dobrą aktywnością. Może to być na przykład sport, edukacja lub po prostu spędzanie czasu z przyjaciółmi. Wybór należy do Ciebie.
O autorze
Ich celem jest przede wszystkim szerzenie świadomości na temat potencjalnych zagrożeń związanych z oglądaniem materiałów pornograficznych. Zwracają uwagę na zagrożenia związane z oglądaniem porno w oparciu o wiedzę naukową i profesjonalną. Pokaż mniej
